Vấn đề cơ bản của triết học là gi? Tại sao
lại coi đó là vấn đề cơ bản của triết học?



Vấn đề cơ bản của triết học là mối quan hệ giữa vật chất và
ý thức. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là vấn đề cơ bản của Triết học bởi
:
- Giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và tinh thần trở thành tiền đề, xuất
phát điểm của bất kì một triết thuyết nào, một trường phái triết học nào,một
học thuyết triết học nào.
- Bất kì một học thuyết, trường phái triết học nào dù cách này hay cách khác,
dù gián tiếp hay trực tiếp đều phải giải quyết mối quan hệ này.
- Ang-ghen là người chứng minh và khẳng định một cách thuyết phục rằng giải
quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là vấn đề cơ bản của triết học nói
chung và của triết học hiện đại nói riêng.
Vấn đề cơ bản của Triết học gồm có 2 mặt . Mỗi mặt trả lời cho 1 câu hỏi lớn
1. Mặt thứ nhất (Bản thể luận) : Bàn về nguồn gốc của thế giới: vật chất có
trước hay ý thức có trước, cái nào quyết định cái nào. Có 2 cách trả lời khác
nhau đã dẫn đến việc hình thành 2 khuynh hướng triết học lớn đối lập nhau
a) Chủ nghĩa duy vật
- Những người theo chủ nghĩa duy vật cho rằng và chứng minh rằng : vật chất là
cái có trước, ý thức là cái có sau; vật chất quyết định ý thức, ý thức là sự
phản ánh vất chất.
- Trong chủ nghĩa duy vật gồm 3 dạng phái khác nhau
+ Chủ nghĩa duy vật ngây thơ : là dựa vào việc quan sát một cách trực
tiếp các sự vật hiện tượng để từ đó kết luận về nó. Chính vì vậy mà những kết luận
đưa ra thường đúng nhưng không sâu sắc, không đầy đủ, chưa phản ánh hết sự sinh
đọng của thế giới hiện thực khách quan
+ Chủ nghĩa duy vật siêu hình : là dựa vào phương pháp nghiên cứu sự vật
trong trạng thái tĩnh tại, không tính tới qúa trình vận động và phát triển
không ngừng của sự vật; cô lập sự vật đó với các sự vật khác. Vì vậy những kết luận
đưa ra thường không đúng và có khi làm méo mó sự vật hiện tượng.
+ Chủ nghĩa duy vật biện chứng: là dựa vào phương pháp nghiên cứu, xem xét,
đánh giá sự vật ở trong trạng thái vừa tĩnh tại vừa luôn luôn vận động phát
triển không ngừng và trong mối quan hệ với các sự vật hiện tượng khác nhau.
Chính vì vậy mà những kết luận mà họ đưa ra phản ánh đúng sự vật hiện tượng một
cách khách quan.
b) Chủ nghĩa duy tâm
- là học thuyết khẳng định rằng ý thức là cái có trước, vật chất là cái có sau,
ý thức sinh ra vật chất quyết định vật chất.
- Chủ nghĩa duy tâm có 2 dạng phái:
+ Chủ nghĩa duy tâm khách quan : cho rằng có một thế giới tinh thần, một thế
giới ý niệm tuyệt đối tồn tại trước con người, vĩnh hằng, hoàn hảo, luôn luôn
vận động và biến đổi không ngừng. Trong quá trình vận động và biến đổi đó tha
hoá nên tạo nên thế giới hiện thực. Cũng chính vì quan điểm như vậy mà những
người theo chủ nghĩa duy tâm khách quan cho rằng thế giới hiện thực chỉ là cái
bóng của thế giới tinh thần, bị chi phối bởi thế giới tinh thần ấy.
+ Chủ nghĩa duy tâm chủ quan : cho rằng thế giới hiện thực là sự phức hợp các
cảm giác của con người, khi cảm giác của con người không còn thì thế giới cũng
không còn tồn tại.

Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm làm thành thuyết “Nhất nguyên luận”
Bên cạnh đó còn có một thuyết “Nhị nguyên luận” : ý thức và vật chất cùng song
song tồn tại, không có cái nào quyết định cái nào, không có cái nào sinh ra cái
nào
.
2. Mặt thứ hai (Nhận thức luận) : bàn về việc con người có khả năng nhận thức
hay không; những hiểu biết, những tri thức của con người có phản ánh được đầy
đủ, sâu sắc bản chất về thế giới hiện thực khách quan hay không.
Trong triết học hiện đại có 2 trường phái :
a) Trường phái Khả tri luận
Trường phái này gồm đa số các nhà triết học theo chủ nghĩa, tuyệt đại bộ phận các
nhà triết học theo chủ nghĩa duy vật ; khẳng định rằng con người có khả năng
nhận thức được thế giới. Tuy nhiên khả năng nhậ thức đó lại được hiểu khác
nhau:
- Những người theo chủ nghĩa
duy tâm khách quan cho rằng quá trình nhận thức của con người là quá trình hồi
tưởng lại của linh hồn bất tử
- Những người theo chủ nghĩa duy tâm
khách quan cho rằng tri thức là cái có sẵn dưới dạng bẩm sinh, chủ thể nhận
thức chỉ cần tạo điều kiện cho các nhận thức ấy bùng nổ.
- Những người thoe chủ nghĩa
duy vật biện chứng cho rằng nhận thức là một quá trình của con người đi từ
những hiểu biết đơn giản đến những hiểu biết phức tạp, không phải là cái có sẵn
dưới dạng bẩm sinh mà đó là kết quả của quá trình hoạt động thực tiễn của mỗi
bản thân con người. Khả năng nhận thức của con người là hữu hạn nhưng khả năng
nhận thức của loài người là vô hạn. Về nguyên tắn cho dù thế giới khách quan có
vận đọng không ngừng thì con người hoàn toàn có khả năng nhận thức được nó.
b) Trường phái Bất khả tri
Cho rằng con người không thể nhận thức được thế giới, nếu có nhận thức được thì
cũng chỉ là nhận thức được hiện tượng, không thể nhận thức được bản chất của sự
vật